Geschiedenis van de Sluyswacht

Café de Sluyswacht werd in 1695 gebouwd als sluiswachtershuis aan de St.Anthoniesluis. De sluiswachter bediende, controleerde en onderhield de sluis in dienst van de gemeente Amsterdam. De sluis zelf werd in 1602 gebouwd ter vervanging van een dam tussen de Oude Schans en de Zwanenburgwal, de oostelijke verdedigingswateren van de oude binnenstad.

De sluizen dienden een tweeërlei doel: het voorkomen dat vijandige schepen de stad binnenkwamen en het regelen van de uitstroom van het rivierwater van de Amstel via de grachten naar de Zuiderzeemonding, het IJ. De laatste functie vervullen zij nog steeds: op deze manier wordt het water in de grachten regelmatig ververst.

De oudste afbeelding van de St. Anthoniesluis is een tekening uit het midden van de 17e eeuw van de hand van Rembrandt van Rijn, die toen woonde in het tegenovergelegen huis met de rode luiken. Dit pand - door Rembrandt gekocht in 1639 - is nu ingericht als museum voor zijn etsen en draagt zijn naam: het Rembrandthuis.

De Sluyswacht stond vanaf het begin in een wijk met als bijnaam de Jodenhoek : hét centrum van Joods wonen en werken in Amsterdam. In de 2e wereldoorlog begon dan ook de leegstand en verpaupering van de wijk. In het midden van de jaren zeventig werd, ondanks heftige protesten, veel gesloopt ten behoeve van de aanleg van de Metro. De protesten hadden wel tot gevolg dat veel sociale woningbouw verrees op de lege plekken in de buurt.

Tot de monumenten die bewaard zijn gebleven, behoort de Sluyswacht. Na jaren van verwaarlozing en diverse bestemmingen, is het pand geheel gerestaureerd en sinds vijf jaar in gebruik als café. Het staat letterlijk in de schaduw van de splinternieuwe Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (in 1997 geopend door Koningin Beatrix).

Het prachtige, hellende huisje met terras rondom en uitzicht op de Oude Schans en Montelbaanstoren wordt tegenwoordig beschermd als rijksmonument.